Co warto wiedzieć o barwach we florystyce?

Podstawowe pojęcie barwy we florystyce opiera się na teorii barw Jana Ittena. Barwa jest jedną z podstawowych elementów w tworzeniu kompozycji florystycznych. To właśnie one nadają bukietowi charakteru, emocji a także budują przestrzeń.

Teoria barw Jana Ittena opiera się na powszechnie znanym kole barw, składającym się z 12 części .

Barwy dzielimy na podstawowe, pochodne i trzeciorzędne.

Do grupy barw podstawowych zaliczą się trzy barwy główne w kole barw. Żółtą, czerwoną i niebieską. Są to kolory pierwotne nazywane także zasadniczymi lub pierwszorzędnymi. Nazwa ich wzięła się z tego faktu, iż nie można uzyskać ich po zmieszaniu żadnych innych barw oraz nie posiada ona żadnego wspólnego koloru z dwoma pozostałymi.

Barwy pochodne powstają w wyniku zmieszania w równych proporcjach barw podstawowych. Znajdują się pomiędzy barwami podstawowymi w kole barw.

• niebieski+żółty ->zielony
• żółty+czerwony ->pomarańczowy
• czerwony+niebieski->fioletowy

Natomiast trzeciorzędnymi barwami nazywane te zmieszane. Czyli połączenie pierwszorzędnych z drugorzędnymi.

Co warto wiedzieć o barwach we florystyce?

Łączenie barw

1. Monochromatyczne

Monochromatyczne łączenie barw jest ściśle związane z łączeniem odcieni tej samej barwy. Jeżeli zdecydujemy się na wykonanie bukietu monochromatycznego kierujmy się zasadą:  jasnoniebieski + niebieski + ciemnoniebieski, lub jasnozielony + zielony +ciemnozielony etc. Monochromatyczne rodzaje kompozycji zwane są również harmonią monochromatyczną, harmonią małych kontrastów lub harmonia zgodności kolorów.

2. Analogiczne

Analogiczne łączeni barw polega na dopasowaniu do siebie barw sąsiadujących w kole barw. Czyli np. czerwony + purpurowy + czerwonofioletowy. Ten sposób łączenia barw określany jest również jako harmonia małych kontrastów, harmonia barw sąsiadujących i harmonia polichromatyczna.

3. Komplementarne

Komplementarne łączenie barw nazywane jest jako harmonia dużych kontrastów, harmonia barw dopełniających czy kontrast dopełniający. Polega na łączeniu barw o dużym kontraście. Najsilniejsze efekty uzyskuje się zestawiając barwy podstawowe i pochodne, w proporcjach:

• czerwony + zielony (50% : 50 %),
• żółty + fioletowy (25% : 75%),
• niebieski + pomarańczowy (70% : 30%).

Przy kombinacji z trzech barw łączy się barwę podstawową z barwami trzeciorzędnymi, znajdującymi się po obu bokach barwy naprzeciwległej, np.

• żółty + niebieskofioletowy + czerwono-fioletowy.

Przy kombinacji z czterema kolorami wpisuje się do koła prostokąt lub kwadrat. Ich boki wskazują barwy,  które tworzą podwójny kontrast komplementarny np.

• zielony + żółtopomarańczowy + czerwony + niebieskofioletowy.

Znaczenie i symbolika barw

Fiolet jest barwą zimną sprawia wrażenie obniżenia temperatury. Do tej barwy przypisuję się nastrój melancholijny. Symbolikę tego koloru charakteryzuje: dostojeństwo, przepych, wielkość, wspaniałość, przyjaźń.

Zieleń najmniej jaskrawa, działa uspokajająco i orzeźwiająco. Barwa ta prezentuje się efektowniej w szorstkich powierzchniach. Symbolika: nadzieja, pokój, spokój, tęsknota, żyzność

Biały neutralna, mocno kontrastująca z ciemnymi barwami. Wnosi ożywienie oraz optycznie powiększa. Symbolika:  niewinność, czystość, dziewiczość.

Czarny optycznie zmniejsza objętość. Symbolika: powaga, uroczystość, żałoba.

Żółty jest barwą ciepłą, swój walor traci na chropowatych powierzchniach, optycznie powiększa. Barwa żółta działa pogodnie, wywołuje
uczucie ciepła, żywości, wesela i lekkości, światła i słońca. Symbolika barwy żółtej: życie, radość; jasnożółty – zawiść, nienawiść, fałsz.

Czerwony. Jasne odcienie czerwieni wywołują podniecenie i napięcie, a ciemne odcienie tej barwy wyzwalają poczucie powagi. Na małych powierzchniach barwa ta oddziałuje sygnalizująco i alarmująco. Czerwień trudno zestawić z innymi barwami. Symbolika barwy czerwonej: życie, krew, miłość, namiętność, ogień, swoboda, rewolucja.

Niebieski przyjęty za spokojny, chłodny, poważny. Działa uspokajająco, na dużych powierzchniach przygnębiająco. Symbolika barwy niebieskiej: dal, nieskończoność, tęsknota, wierność, zaufanie.

Pomarańcz ożywia nadaje ciepłej temperatury otoczenia, wyzwala radość. Nastraja wesoło i optymistycznie i jest dobrze widoczna. Symbolika: ciepło, radość, władza.

Zastosowanie barw w kompozycjach

Po opanowaniu podstawowej wiedzy z dziedziny barw, możemy zacząć tworzenie kompozycji kwiatowych przy użyciu zasad kontrastu i uzupełniania się barw , tworzyć kompozycje jednobarwne lub wielobarwne.

Przy doborze kolorów w bukiecie warto również sugerować się naturą, gdyż ona nie popełnia błędów. Obserwujmy ją zatem bacznie i wyciągajmy lekcje. Dla przykładu:

• różowe płatki mają podstawę w odcieniach przydymionego błękitu
• kremowe pylniki mają ciemnozielone intensywne liście

Ważne jest aby dobierać barwy w odpowiedni sposób aby uniknąć efekt chaotycznego, wręcz brzydkiego bukietu.

Jeżeli tworzymy kompozycje kwiatową w pojemniku, zwróćmy uwagę na jego kolor. Dobrze aby był dopasowany kolorystycznie, a najlepiej do barwy, która w kompozycji występuje najmniej. Pamiętaj także o umieszczaniu zielonych akcentów (liści, łodyg), które działają wiążąco dla pozostałych barw.

Równie ważną wskazówką przy tworzeniu kompozycji jest zwracanie uwagi aby duże, ciężkie kwiaty zawsze były w środku kompozycji a te drobniejsze dookoła nich. Pamiętajmy również o tym, aby ciemne barwy umieszczony były w środku kompozycji i stanowiły jej mniejszość. Jasne kolory powinny znajdować się przed ciemnymi lub nad nimi; lekkie przed ciężkimi, ciepłe przed chłodnymi (barwy zimne są ciężkie i odległe, barwy ciepłe przybliżają obiekt, dają wrażenie ciepła, niekiedy powiększają optycznie powierzchnię).

Kontrasty

• ciepły-zimny, jasny-ciemny, aktywny-pasywny
•  kolor – kolor
•  kolor-nie kolor (czerń i biel i wszystkie odcienie szarego nie znajdują się na kole barw dlatego nie są uważne za kolory)
•  jakościowy (barwy czyste i złamane)

Dla naszych oczu najlepsze są połączenia kolorów harmoniczne. Dla przykładu: gdy po długim czasie wpatrywania  się w czerwoną barwę , zamkniemy powieki zobaczymy barwę dopełniającą czyli zieloną. Właściwość ta po zwala nam na odbiór bodźców barwnych. Na tej podstawie ustalono zestawy barw.

Podstawowe zestawienia barw:

• żółta – czerwona
• czerwona – niebieska
• niebieska – żółta

Zestawienia pośrednie :

• pomarańczowa – zielona
• zielona – fioletowa
• fioletowa – pomarańczowa

Idąc w ślad tej zasady dobieramy barwy trójkami. Trójka nie powinna składać się z barw o tej samej jasności, czy tym samym stopniu ciepłoty. Pamiętajmy aby nie stosować zbyt wielu barw w bukietach. Najlepszym zestawianiem jest połączenie trzech kolorów. Duża ilość wprowadza do chaosu w kompozycji.